کد مطلب:36160 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:154
«پس در طلب و تحصیل دنیا و مال، مدارا كن و آن را آسان بگیر و در كسب مال، اجمالو اختصار را مراعات بنما كه چه بسا طلب كردن منجر به نابودی مال و تلف آن گردیده است» این مطالب را تفریع بر مطالب قبلی ذكر فرموده اند و گویا می فرمایند اكنون كه همه آرمانهایت دست نمی یابی و حال كه از اجل مقررت نمی توانی بگذری و راه فراری از مرگ نداری پس در طلب دنیا و مال سخت گیر نباش و آن را سهل گرفته و در كسب و تحصیل دنیا و به دست آوردن مال، ملائم باش. و در آخر، علت این رهنمود را بدین گونه ذكر می كنند كه چه بسا طلبی كه منجر به نیستی و نابودی مال می گردد. آری، گاهی آنقدر انسان در طلب مال، حرص می زند و این در و آن در را می كوبد كه مقدار موجود و آنچه را در دست دارد نیز از كف می دهد. [صفحه 196] ابن میثم بحرانی در این مورد می گویند: چنانكه در زمان ما مشاهده شد كه تاجری سرمایه اش هفده دینار بود با آن هفده دینار چندین بار سفر هند رفته تجارت نمود تا بالاخره به هفده هزار دینار رسید بعد از آن تصمیم گرفت كه سفر را ترك كند و به آنچه خداوند به او رزق داده اكتفا نماید ولی نفس اماره او را تشویق به بازگشت به هند كرده و به زیاده طلبی وادار نمود از اینرو بار دیگر به راه افتاد و به سفر رفت ولی این مرتبه طولی نكشید كه دزدان دریائی در دریا آنچه را كه داشت گرفته و بردند و خلاصه با دس خالی و اموال نیست و نابود شده به شهر و منزل خود برگشت.[1] آری حرص و زیاده طلبی گاهی به نابودی همه چیز انسان منجر گردیده و فرآورده ی زندگی و حاصل عمر انسان را به باد فنا خواهد داد. (و لیس كل طالب بمرزوق و لا كل مجمل بمحروم) «و چنین نیست كه هر كس دنبال روزی رفت و سختكوشی كرد رزق داده شود و نهاینكه هر كس اعتدال در طلب داشت و آرام آرام طلب روزی كرد محروم گردد» در این دو جمله، تخیلات نسنجیده بسیاری از افراد را تخطئه می فرماید، زیرا بسیاری چنین می پندارند كه رزق و روزی فقط وابسته به كار و تلاش، طلب و تحصیل مال و ثروت است و از اینرو راحتی ووقت فراغتی برای خود نمی گذارند و علی الدوام در حرت و فعالیتند. امام بزرگوار می فرماید هر طلب كننده و جوینده ای به خواسته ی خود نمی رسد و رزق و رفاه را در نمی یابد و هر معتدل و مقتصدی محروم نخواهد گردید بلكه عوامل و مطالب دیگری غیر از سعث و كوشش فراوان و تلاش مستمر و مداوم نیز در رزق و روزی انسان موثر خواهد بود كه اراده الله و توكل بر ذات لایزال خداوندی مهمتر آنهاست و از اینرو گاهی [صفحه 197] اشخاصی را می بینیم كه از عهده ی هیچ گونه حركت و تلاشی بر نمی آمدند و مع ذل هرگز در فراراه زندگی درمانده نشدند و با وضعی آبرومندانه به زندگی خود ادامه دادند بطوری كه دیگران از كار و وضع آنان به شگفت می آمدند و از دیگر سو بسیار كسانی كه شب و روزشان بطور متصل در تلاش، كار و حرص مال می گذشت و مع ذلك بجائی نرسیده و گرفتار و معطل می ماندند و زندگی برای آنان سامان نمی یافت.
(فخفض فی الطلب و اجمل فی المكتسب فانه رب طلبد قد جر الی حرب)
صفحه 196، 197.